Jeśli w dzisiejszych czasach nikogo nie zaskoczysz karetką pogotowia, to jeszcze kilka wieków temu było zupełnie inaczej. Jak wiadomo, system opieki zdrowotnej w Łodzi zaczął się rozwijać dopiero w pierwszej połowie XIX wieku. Jednak pogotowie powstało nieco później, mówi strona internetowa ilodz.com.
Niewiele osób wie, jednak Pogotowie Ratunkowe w Łodzi powstało trzecią w całej Polsce. Rozpoczęła pracę osiem lat po otwarciu podobnej służby w Krakowie i dopiero dwa lata później rozpoczęła pracę w Warszawie. Jak na ulicach miasta pojawiły się pierwsze karetki pogotowia, jak rozwinęła się Służba i inne ciekawe fakty z historii – przeczytaj poniższy materiał.
Człowiek, od którego wszystko się zaczęło
Podczas gdy w innych dużych miastach Polski już aktywnie działały karetki pogotowia, w Łodzi nie było o tym i wspominek. O ustanowienie systemu opieki zdrowotnej dbały głównie władze miasta i przemysłowcy, którzy włożyli wiele wysiłku w otwarcie i prawidłowe funkcjonowanie łódzkich zakładów opieki zdrowotnej.
Wśród takich przemysłowców, którzy również byli zaangażowani w rozpoczęcie pracy Pogotowia Ratunkowego w Łodzi, był Emil Geyer, potomek znanego fabrykanta Ludwika Geyera. Idąc za przykładem swojego przodka, który również w swoim czasie włożył wiele wysiłku w rozwój medycyny w mieście, Emil Geyer również brał aktywny udział w rozwoju systemu opieki zdrowotnej. Uważa się, że to on dołożył wszelkich starań, aby uruchomić pogotowie ratunkowe.
Głównym inicjatorem powstania takiej służby był jednak dr Władysław (Wołek) Pinkus i Łódzkie Towarzystwo Lekarskie. Dr Pinkus sam pochodził z Płońska, ukończył studia medyczne Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskał specjalizację z chorób wewnętrznych oraz pediatrii. Władysław Pinkus przybył do Łodzi dopiero około 1880 roku i otworzył tu swoją gabinet przy ulicy Piotrkowskiej.
W 1889 roku dr Władysław Pinkus przybył do Warszawy, gdzie miał okazję odwiedzić i zobaczyć na własne oczy, jak działa stołeczne pogotowie ratunkowe. Widząc, że taka usługa działa sprawnie i że jest potrzebna również w Łodzi, przedstawił władzom akt ustanawiający podobny system również w Łodzi.
Rok później odbyło się spotkanie Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego, w którym uczestniczył również dr Władysław Pincus. Tutaj mówił o koncepcji łódzkiego pogotowia ratunkowego, którą poparli inni członkowie społeczeństwa. Ale pojawił się problem z innym – finansowaniem projektu. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem było zaproponowanie, aby stać się uczestnikami społeczeństwa i wziąć udział w realizacji idei miejskich przemysłowców, wśród których był m.in. słynny Karol Scheibler. Wspomniany Emil Geyer przekazał na tę sprawę znaczną sumę środków.
Jak działało pogotowie we wczesnych latach?
Tak więc, po starannym przygotowaniu i zaangażowaniu osób publicznych do projektu, oficjalnie rozpoczęto pracę pogotowia ratunkowego w Łodzi. Otwarcie odbyło się w grudniu 1899 roku, na przełomie wieków. Pracowała głównie na wzór innych-krakowskiej i Warszawskiej.
Początkowo można było wezwać karetkę tylko w granicach miasta, choć później, jak mogą świadczyć dane archiwalne, Służba pomagała także osobom spoza Łodzi.
Na początku, gdy Służba zaczynała swoją pracę, pracownicy poruszali się po mieście z pomocą powozów konnych. Tak działało wtedy praktycznie całe miasto – samochodów jeszcze w Łodzi nie było, a powozy konne były niedrogim i stosunkowo szybkim sposobem poruszania się.
Wyposażenie tych powozów konnych zawierało po dwie pary noszy do przenoszenia pacjentów. Same załogi miały nawet własne nazwy – z reguły nazywano je na cześć sponsorów, którzy finansowali działalność karetek pogotowia.
Wówczas środki na funkcjonowanie załóg karetek pochodziły głównie od uczestników Towarzystwa, następnie na potrzeby służby przeznaczało coroczne dotacje miasto. Brakowało jednak funduszy, ale z pomocą przyszła pomysłowość jego uczestników. W ramach wsparcia organizowano szereg różnych imprez kulturalnych, pokazów, a nawet wyścigów konnych – wszystkie uzyskane środki przekazywano na działalność pogotowia ratunkowego w Łodzi.
Jak funkcjonowało pogotowie w warunkach wojny?
Rozwój pogotowia przerwała I wojna światowa. Musieli całkowicie zawiesić pracę – wielu lekarzy zostało wezwanych do służby wojskowej, co spowodowało znaczne zmniejszenie liczby pracowników.
To był dość trudny okres dla medycyny w Łodzi. W materiałach archiwalnych można znaleźć nawet informacje, że opiekę medyczną w szeregach pogotowia ratunkowego musieli zapewnić sanitariusze, którzy nie mieli wystarczających kwalifikacji i wiedzy dla leczenia pacjentów. Mieli jednak pewne doświadczenie – przede wszystkim dzięki wieloletniej pracy w służbie.
Gdzie najlepszy był okres międzywojenny dla ratownictwa medycznego w Łodzi. Wówczas nie tylko rozwijała się czynna Służba pogotowia ratunkowego, która już w tym czasie przeszła pod podporządkowanie ratusza, ale także nowe służby – m.in. System Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża. W tym czasie w mieście powstała stacja transfuzji krwi i uruchomiono aparat rentgenowski.
Pierwsze karetki pogotowia w Łodzi
Z czasem powozy konne zaczęły odchodzić w przeszłość – przede wszystkim wiąże się to z pojawieniem się i rozprzestrzenianiem się transportu samochodowego. Bardzo szybko potrzeba samochodów pojawiła się także w pogotowiu ratunkowym i już w 1924 roku Łódzkie Towarzystwo Lekarskie zadbało o zakup pierwszych samochodów na potrzeby służby.
Pierwszymi samochodami Pogotowia Ratunkowego w Łodzi były modele samochodów Chevrolet i Fiat. Jeśli we współczesnym świecie są przyzwyczajeni do oglądania białych karetek pogotowia z czerwonymi krzyżami, to w przeszłości było zupełnie inaczej. Tak więc ówczesne samochody były pomalowane na kolor granatowy, później piaskowy, a dopiero potem zaczęto malować na biało – znane i tradycyjne we współczesnym świecie.
Już na początku II wojny światowej liczba karetek pogotowia w Łodzi znacznie wzrosła. Wtedy było ich już osiem, co pozwoliło na znacznie wydajniejszą pracę i zapewnienie terminowej pomocy osobom, które tego potrzebowały. Oprócz karetek pogotowia, do dyspozycji służby były również dwa transportowe pojazdy sanitarne.
Jeśli chodzi o pierwsze karetki pogotowia ze sprzętem medycznym, w którym udzielana jest pomoc poszkodowanemu podczas transportu do placówki medycznej, pojawiły się one dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku. Od tego czasu zaczęły być szeroko stosowane w pracy, aby ratować ludzkie życie w krytycznych momentach.
Ogólnie rzecz biorąc, w polskim systemie ratownictwa medycznego istniało kilka typów karetek pogotowia, które oznaczano literą wewnątrz koła, które rysowano na karoserii samochodu. Po 2010 roku stary podział został zmieniony na podział na państwowe jednostki ratownictwa medycznego. Od tego czasu w miastach, w Łodzi działa m.in. kilka typów karetek pogotowia – specjalistyczne i podstawowe, transportowe, pogotowia weterynaryjne i neonatologiczne.
Tak narodził się system ratownictwa medycznego w Łodzi. Od tego czasu była wielokrotnie odnawiana i modernizowana zgodnie z potrzebami społecznymi, a także zgodnie z rozwojem technologii i medycyny w Polsce i na świecie.
