Łodzianin Karl Dedecius przez większość swojego życia mieszkał poza Łodzią. Mimo to słynny tłumacz utrzymywał bliski kontakt z rodzinnym miastem. Dedecius przetłumaczył ponad trzystu poetów i prozaików z języka polskiego na język niemiecki. Opublikował dziesiątki antologii i tomów przekładów poszczególnych pisarzy. Dedecius jest redaktorem 50-tomowej serii „Biblioteka Polska”, obejmującej literaturę polską od średniowiecza do początku XXI wieku. Wybitny tłumacz i popularyzator literatury polskiej jest Honorowym Obywatelem Miasta Łodzi, pisze ilodz.com.
Wczesne lata
Karl Dedecius urodził się w polskim mieście Łódź 21 maja 1921 roku w rodzinie Niemców, którzy przybyli do Polski z czeskich Sudetów. Uczył się w łódzkim Państwowym Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. Rodzina Karla Dedeciusa mówiła w domu po niemiecku, aw szkole chłopiec doskonale opanował język polski. Jeszcze jako uczeń Karl po raz pierwszy zajął się tłumaczeniem. Przetłumaczył na język niemiecki wiersze polskiego poety epoki renesansu Jana Kochanowskiego.
Łódzki okres życia tłumacza przerwała II wojna światowa. Na początku wojny Dedecius wstąpił do polskiego korpusu ochotniczego, z którymi razem budował fortyfikacje, aby naziści nie mogli zdobyć polskich miast.
Po zajęciu rodzinnej Łodzi Karl Dedecius został wcielony do Wehrmachtu. Latem 1942 znajdował się na froncie wschodnim pod Stalingradem.
Karlowi udało się przeżyć bitwę pod Stalingradem, która jest uważana za jedną z najbardziej zaciekłych i krwawych w historii wojen światowych. Jednak pod Stalingradem tłumacz został ciężko ranny, po czym w latach 1943-1949 trafił do niewoli sowieckiej. Podczas pobytu w obozach jenieckich Dedecius nauczył się języka rosyjskiego, a nawet podejmował próby tłumaczenia na język niemiecki wierszy Puszkina i Lermontowa.
Karl Dedecius został zwolniony z niewoli sowieckiej w 1949 roku. Najpierw wyjechał do Weimaru, gdzie czekała na niego jego narzeczona. Później para wyemigrowała do Republiki Federalnej Niemiec.
Dzieło życia
We Frankfurcie nad Menem Karl Dedecius dostał pracę w towarzystwie ubezpieczeniowym Allianz jako agent ubezpieczeniowy. Pracował tam ponad 20 lat. Pracując na tym stanowisku, jednocześnie zaczął zajmować się tłumaczeniem – początkowo było to hobby, później tłumaczenie stało się działalnością całego życia.
W 1959 roku ukazał się jego pierwszy tom przekładów polskiej liryki „Lekcja ciszy”. Jego tłumaczenie dzieł polskiego poety i satyryka Stanisława Jerzego Leca „Myśli nieuczesanych” wzbudziło duże zainteresowanie czytelników. Tłumaczenie sprzedało się w nakładzie ponad 300 000 egzemplarzy.
W latach 60. Karl Dedecius zaczął utrzymywać bliski kontakt ze swoim rodzinnym miastem. Kilkakrotnie gościł w Łodzi i wielokrotnie wyrażał miłość do swojej „małej Ojczyzny”. Dedecius jest autorem słynnego hasła: „Łodzianie wszystkich krajów łączcie się!”.
W 1980 roku założył Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w niemieckim mieście Darmstadt i został jego pierwszym dyrektorem. Instytucja ta zajmowała się popularyzacją twórczości polskiej w Niemczech i nawiązywaniem kontaktów między narodami niemieckimi i polskimi.
Pod jego redakcją ukazało się 50-tomowe wydanie „Biblioteki Polskiej” – to seria książek obejmująca literaturę polską od średniowiecza do początku XXI wieku. Za dzieło życia Dedeciusa uznawana jest także 7-tomowa „Panorama literatury polskiej XX wieku”. Za swoje życie łodzianin przetłumaczył na język niemiecki ponad trzystu polskich poetów i prozaików. Wśród nich: Wisława Szymborska, Adam Mickiewicz, Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz i wielu innych.
W 1990 roku Dedecius otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, a dwa lata później, będąc w swoim rodzinnym mieście, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. W Łodzi jest nawet ulica ku czci wybitnego tłumacza, która nosi jego imię.
Karl Dedecius był tym, który spopularyzował literaturę polską w Europie. W 2010 roku ukazała się autobiograficzna książka Dedeciusa „Europejczyk z Łodzi”. W swoich wspomnieniach podkreślał swoje przywiązanie do rodzinnego miasta.
Wybitny tłumacz zmarł 26 lutego 2016 roku we Frankfurcie nad Menem.
