Trudno sobie nawet wyobrazić, że jeszcze kilka wieków temu ludzie nie mieli możliwości skorzystania z profesjonalnych usług medycznych. W poszukiwaniu środków łagodzących przebieg danej choroby trzeba było sięgać po metody medycyny tradycyjnej, szukać uzdrowicieli, którzy stosowali środki „pod ręką” i co dała natura, by pomóc chorym. Oczywiście trudno nazwać takie lekarstwa skutecznymi, ale przez długi czas tak właśnie było – podaje serwis ilodz.com.
Wraz z rozwojem techniki, potrzeb społecznych i wzrostem poziomu edukacji zaczęła się pojawiać medycyna profesjonalna. Jak powstał system medyczny w Łodzi, gdzie się to wszystko zaczęło, a także na temat innych ciekawostek z historii rozwoju medycyny w mieście – przeczytaj w poniższym materiale.
Medycyna kwalifikowana nie istniała w Łodzi aż do XIX wieku
Jeszcze na początku XIX wieku Łódź praktycznie nie posiadała publicznej służby zdrowia. Chorzy, nie uzyskując należnej pomocy, często umierali, a sytuacja z roku na rok pozostawała bez zmian. Wiadomo, że zamożni łodzianie mieli możliwość zorganizowania dla siebie i swoich rodzin wizyty u lekarza w Strykowie lub Łęczycy, ale taka opcja nie była dostępna dla biednych i zwykłych robotników.
Z biegiem lat w Łodzi zaczęli pojawiać się pierwsi lekarze – chirurdzy i ratownicy medyczni. Dbali o zdrowie mieszkańców miasta i okolic, udzielali konsultacji, przepisywali leczenie. Jednak podobnie jak we wspomnianym przypadku, biedni ludzie zmuszeni byli szukać innych sposobów zadbania o siebie – w większości zwracali się do pseudolekarzy – znachorów i uzdrowicieli.
Problemy służby zdrowia w Łodzi na początku XIX wieku
Łódź jest miastem przemysłowym, a w XIX wieku była aktywnie rozwijana dzięki fabrykom i licznym gałęziom przemysłu. Warunki pracy były w nich dość trudne – robotnicy pracowali ciężko i dużo, przez co zaczęli częściej chorować i narzekać na swoje samopoczucie. W rezultacie warunki opieki zdrowotnej w mieście również uległy znacznemu pogorszeniu. Grozę sytuacji potęgowały częste epidemie cholery, które pochłaniały życie robotników i zwykłych mieszkańców miasta.
Jeśli chodzi o samych pracodawców – ówczesnych kapitalistów przemysłowych – nie dbali za nadto o kondycję swoich pracowników. Uważano, że pracownika, który zachorował, można łatwo zastąpić innym – ludzi było mnóstwo, każdy potrzebował pracy i pieniędzy. Pozostała więc tylko kwestia żądań, które mogli dyktować sami przedstawiciele klasy robotniczej.
Z czasem zaczęli domagać się odpowiednich warunków pracy i opieki, a sami pracodawcy zaczęli rozumieć, że dla prawidłowego funkcjonowania fabryk muszą lepiej dbać o swoich podwładnych. Stąd zrodziła się potrzeba stworzenia systemu medycznego w Łodzi.
Pierwsze łódzkie apteki i szpitale, czyli narodziny służby zdrowia
W tym samym okresie pojawiła się kwestia budowy pierwszego szpitala w mieście. Poprzedziło to inne doniosłe wydarzenie – otwarcie pierwszej apteki, założonej w 1829 roku za sprawą starań niemieckiego mistrza farmacji Karola Ketsona, przy nowoczesnych Alejach Swobody.
Jeśli mowa o pierwszych placówkach medycznych w Łodzi, to początkową spośród nich był Szpital św. Aleksandra przy ul. Stanisława, w zachodniej części Rynku Fabrycznego. Powstał z inicjatywy Ludwika Geyera, przemysłowca włókienniczego pochodzenia niemieckiego, który brał czynny udział w tworzeniu łódzkiej służby zdrowia, a także przy pomocy ówczesnego prezydenta miasta – Karola Tangermanna. W 1838 roku apelował on do instytucji rządowych o otwarcie pierwszego w mieście szpitala.
L. Geyer był także członkiem Komitetu Cholery Obywatelskiej, który powstał w związku z częstymi wybuchami epidemii cholery w Łodzi. Ponadto mężczyzna aktywnie uczestniczył w organizowaniu pomocy medycznej i materialnej dla najuboższych mieszkańców miasta, którzy byli najbardziej narażeni i najmniej chronieni.
Uważa się, że L. Geyer, przemysłowiec i wytwórca tekstyliów, jako jeden z pierwszych zaczął dbać o zdrowie swoich pracowników. W 1857 roku równolegle z Karolem Scheiblerem zorganizował fundusz szpitalny. Taki fundusz funkcjonował dzięki składkom samych pracowników i pracodawców, a z tych środków utrzymywany był lekarz zawodowy. Co więcej, fundusz pozwalał pacjentowi na zakup lekarstw i otrzymanie pomocy w czasie choroby.
Kształtowanie się systemu opieki zdrowotnej w kolejnych latach
W kolejnych latach miasto rozwijało się, zwiększały się też społeczne wymagania wobec systemu ochrony zdrowia, a co za tym idzie, rosło zapotrzebowanie na lekarstwa. Bardzo dużą rolę odegrali wtedy lokalni wytwórcy, którzy chcąc wesprzeć łódzką służbę zdrowia, zaczęli propagować tworzenie szpitali fabrycznych. Brali też czynny udział w życiu społecznym miasta – inwestowali w budowę i otwieranie placówek oświatowych, organizacji sportowych i placówek medycznych. Przemysłowcy często zapewniali główne fundusze na otwieranie specjalistycznych szpitali w Łodzi i okolicach.
W szczególności dzięki finansowym wpływom przemysłowców otwarto szpital dla psychicznie chorych. Powstał z inicjatywy potomka L. Geyera – Emila Geyera, który również włożył wiele wysiłku w rozwój łódzkiej służby zdrowia.
Uważa się, że to właśnie wspomniany E. Geyer aktywnie przyczynił się do powstania w mieście Pogotowia Ratunkowego. W Łodzi zaczęło ono funkcjonować od 1899 roku, co stało się kolejnym znaczącym wydarzeniem w rozwoju miejskiego systemu ochrony zdrowia. Początkowo pogotowie działało tylko dla mieszkańców miasta, jednak niektóre dane archiwalne wskazują, że często nie odmawiało też udzielenia pomocy mieszkańcom okolicznych terenów. Uważa się, że Łódzkie Ratownictwo Medyczne jest jednym z najstarszych, gdyż było trzecim w Polsce (poprzedziło je uruchomienie podobnych służb w Krakowie i Warszawie).
W pierwszych latach funkcjonowania Łódzkiego Pogotowia Ratunkowego korzystano tylko z trzech powozów konnych, z których każdy był wyposażony w dwie pary noszy. Tak było do 1924 roku, kiedy powozy konne zastąpiono pierwszymi w mieście samochodami, znacznie szybszymi i wydajniejszymi, pozwalającymi na lepszą pomoc tym, którzy jej potrzebowali.
W kolejnych latach łódzka medycyna dopiero nabierała rozpędu. Już na początku XX wieku, w 1905 roku otwarto pierwszy szpital dziecięcy. Był uważany za dość renomowaną instytucję medyczną wysokiego szczebla i spełniał wszystkie ówczesne wymagania oraz normy europejskie. Założycielami szpitala dziecięcego byli Edward i Matylda Herbstowie, którzy nazwali placówkę na cześć zmarłej córki Anny-Marii.
Z czasem liczba wykwalifikowanych pracowników – profesjonalnego personelu medycznego – wzrosła także w Łodzi. Tym samym już na początku XX wieku miasto liczyło ponad 100 zawodowych lekarzy, którzy dbali o zdrowie okolicznych mieszkańców. Z czasem zwiększyła się również liczba placówek medycznych w Łodzi – było ich kilkadziesiąt. Więcej było także specjalistycznych placówek medycznych, w których udzielali pomocy wykwalifikowani specjaliści.
Obecnie system ochrony zdrowia w Łodzi należy do najlepszych w kraju. Co więcej, lokalna uczelnia medyczna, działająca od 2002 roku, kształci i corocznie nadaje dyplomy wykwalifikowanym specjalistom, którzy następnie pracują nie tylko w Łodzi i całej Polsce, ale także za granicą.
